Phát biểu khai mạc “Tuần lễ văn hóa du lịch ruộng bậc thang huyện Hoàng su Phì năm 2015”, đồng chí Thèn Ngọc Minh – Phó bí thư Huyện ủy - Chủ tịch UBND huyện Hoàng Su Phì nhấn mạnh những nội dung sẽ diễn ra trong tuần lễ văn hóa du lịch nhằm khai thác, bảo tồn và phát huy đậm đà bản sắc văn hóa các dân tộc, như lễ hội Quyã Hiéng, Lễ cúng rừng, Lễ cúng gọi hồn lúa….. Hoàng Su Phì là một trong những vùng đất còn lưu giữ và bảo tồn nhiều vốn văn hóa truyền thống độc đáo của các dân tộc sinh sống trên địa bàn huyện, đặc biệt là các lễ hội, lễ thức văn hóa dân gian - biểu hiện của tín ngưỡng nông nghiệp mang đậm nét đặc trưng của nền văn minh lúa nước. Đây cũng là dịp để Hoàng Su Phì quảng bá, giới thiệu những nét văn hóa truyền thống đặc sắc nhất đến với khách du lịch. Tháng 9 mùa vàng, là thời điểm những thửa ruộng bậc thang ở Hoàng Su Phì đẹp nhất, khách du lịch đến thăm quan, ngắm cảnh sẽ được đắm mình trong màu vàng của những thửa ruộng bậc thang, đã được sếp hạng di tích quốc gia, tìm hiểu các lễ hội đặc sắc nhất, các trò chơi dân gian truyền thống, cùng thưởng thức những món ăn ẩm thực đặc trưng của địa phương như: thắng cố, khâu nhục, thịt trâu khô…. Và những sản phẩm đã có thương hiệu trên thị trường như: Rượu thóc Nàng Đôn, Chè shan tuyết Phìn Hò Trà, ngoài ra còn có những mặt hàng thổ cẩm, mật ong rừng, Củ cải nương………. Trên hết là tính thân thiện, sự hiếu khách của người dân Hoàng Su Phì. Từng bước đưa du lịch thành một ngành kinh tế mũi nhọn của huyện, đánh những dấu son về du lịch Hoàng Su Phì trên bản đồ du lịch của Việt
Đồng chí Thèn Ngọc Minh – Phó bí thư Huyện ủy - Chủ tịch UBND huyện Hoàng Su Phì
phát biểu tại buổi lễ.
Thừa ủy quyền của Bộ Trưởng bộ Văn hóa thể thao và du lịch, đồng chí Triệu Thị Tình – Phó giám đốc sở Văn hóa thể thao và du lịch đã công bố Quyết định xếp hạng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với lễ hội Quyã Hiéng của dân tộc Dao Đỏ xã Hồ Thầu. Đồng chí Đàm Văn Bông – Phó bí thư Tỉnh ủy – chủ tịch UBND Tỉnh đã thay mặt Bộ trưởng bộ văn hóa thể thao và du lịch trao Quyết định xếp hạng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với lễ hội Quyã Hiéng của người dân tộc Dao xã Hồ thầu cho Đảng ủy, chính quyền và toàn thể nhân dân xã Hồ Thầu huyện Hoàng Su Phì.
Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang, chúc mừng đồng bào dân tộc Dao xã Hồ thầu đã có một lễ hội được xếp hạng di sản văn hóa cấp quốc gia, đồng chí đánh giá cao công tác bảo tồn và phát huy các bản sắc văn hóa của người dân tộc Dao xã Hồ Thầu nói riêng và huyện Hoàng su Phì nói chung. Đồng chí nhấn mạnh Lễ hội Quyã Hiéng là những di sản văn hóa dân tộc có ảnh hưởng rất lớn đến đời sống văn hóa tâm linh của cộng đồng người Dao xã Hồ Thầu. Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị ngành VH-TT và DL, UBND huyện Hoàng Su Phì và các xã Hồ Thầu cần tổ chức tuyên truyền sâu rộng tới mọi tầng lớp nhân dân, khách tham quan về giá trị của di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội Quyã Hiéng, từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm của người dân trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống của dân tộc...
Lễ hội Quyã Hiéng của dân tộc Dao được chia thành 2 phần là phần lễ và phần hội. Các thầy cúng còn được gọi là “Sài ông” cùng gia đình lập 3 đàn lễ gọi là: Bứa Hiéng (tức bàn thờ tổ tiên tông tộc); Đàn lễ: Sáng Chà Phin (tức đàn cúng thế giới thần linh và các Ma là tổ tiên của nghề thầy cúng gọi là Sài Tía) và Đàn lễ thứ 3 gọi là: Sám Háng (tức là mâm cúng các Ma là linh hồn của những người khi sống không nhà không cửa). Lễ vật dâng cúng là những sản vật nông, lâm nghiệp được chính các hộ gia đình nuôi trồng chế biến như: thịt gà, cơm, rượu, các loại bánh, hương, tiền, đèn, nến….. như một lời tạ ơn với tổ tiên, trời đất.
Sau phần lễ đến phần hội là trò chơi đầy màu sắc huyền bí không chỉ dành cho những chàng trai người Dao mà bất cứ ai trong chúng ta cũng có thể tham gia. Đó là trò chơi vật chày và trò chơi nhảy lửa nổi tiếng được tổ chức trong các kỳ sinh hoạt văn hóa của cộng đồng người Dao, và nó cũng không thể thiếu trong Lễ hội Quỹa Hiéng.
Trước đó vào buổi chiều cùng ngày các đại biểu đã được đi thăm quan, tìm hiểu Lễ cúng hồn lúa của dân tộc Dao đỏ xã Hồ Thầu, Gia đình ông Triệu Chòi Hín - Chủ tịch Hội nghệ nhân dân gian xã Hồ Thầu, thôn Tân Phong xã Hồ Thầu. Người Dao đỏ huyện Hoàng Su Phì quan niệm rằng cây lúa cũng có những phần hồn và phần xác như con người. Đây là biểu hiện của tín ngưỡng thờ đa thần của người Dao đỏ, họ coi vạn vật đều có linh hồn với cả hai mặt thiện và ác, người chủ tế có vai trò như một cầu nối giữa loài người với thế giới thần linh để giúp gia chủ chế ngự cái ác, nhân rộng cái tốt đẹp ở cả 2 thế giới âm và dương.
Cùng với việc thực hiện các nghi lễ, thì các thành viên tham gia lễ hội cũng chuẩn bị các vật dụng cần thiết để chuẩn bị cho việc xuống đồng khai trương một mùa vụ mới. Đồng thời các chàng trai, cô gái cũng chuẩn bị tổ chức và tham gia các lễ hội, trò chơi dân gian độc đáo, vui nhộn và mang đậm màu sắc của tín ngưỡng nông nghiệp.
“Tuần lễ văn hóa du lịch ruộng bậc thang Hoàng Su Phì năm 2015” được bắt đầu từ ngày 24/9 đến ngày 27/9/2015. Ngoài các lễ hội được tổ chức tại xã Hồ Thầu còn có những lễ hội đặc sắc của các dân tộc khác trên địa bàn huyện Hoàng Su Phì như: Lễ Cúng Rừng dân tộc Nùng, Lễ hội Gầu Tào của dân tộc HMông, Lễ Mừng cơm mới của dân tộc La Chí, …. Chúng tôi sẽ phản ánh tới quý vị và các bạn đầy đủ những hoạt động của “Tuần văn hóa du lịch ruộng bậc thang” trong những chương trình tiếp theo.
